Kamienie w pęcherzu – skąd się biorą? Objawy

Kamienie w pęcherzu mogą powodować bolesność, uczucie parcia na mocz, a nawet lekkie krwawienie. Skąd się biorą złogi w tej części układu moczowego? W jaki sposób powstają? Czy można im skutecznie zapobiegać?

Czym są kamienie w pęcherzu?

Kamień w pęcherzu moczowym jest złogiem, powstałym z substancji chemicznych zawartych w moczu, nie rozpuszczających się w wystarczającym stopniu i podlegających krystalizacji. Zalegając w organizmie może powodować przykre dolegliwości, sprzyja też rozwojowi infekcji. Ze względu na budulec wyróżnia się następujące rodzaje kamieni:

• szczawian wapnia: jedno- lub dwuwodny (około 40 proc. przypadków),
• fosforan wapnia zasadowy: hydroksyapatyt i karboksyapatyt (7-10 proc.),
• fosforan wapnia kwaśny: bruszyt (1 proc.),
• fosforan magnezowo-amonowy: struwit (5-10 proc.),
• kwas moczowy: moczany (5 proc.).

Oprócz tego, wymienić można też cystynę, a także połączenia szczawianu z fosforanem wapnia oraz moczanu ze szczawianem wapnia.
Kamień w pęcherzu to jedna z postaci choroby zwanej kamicą moczową, która obejmuje także inne części układu wydalniczego, w tym nerki, miedniczki, moczowody oraz cewkę. Schorzenie to ma charakter powszechny – w cyklu życia doświadcza go, w zależności od regionu świata, płci, rasy, od 5 do nawet 20 proc. populacji (dane: J. Duława, Czynniki rozwoju kamicy nerkowej). Problem ten częściej dotyka mężczyzn, a najwięcej zachorowań notuje się w przedziale wiekowym 30-50 lat.

Skąd się biorą kamienie w pęcherzu?

Złogi w pęcherzu moczowym zazwyczaj wytwarzane są nie w tym miejscu, lecz znacznie wyżej – w miedniczkach nerkowych, z których wędrują w dół moczowodami. Jeśli nie są zbyt duże, a ich odpływu nie blokuje żadna przeszkoda, nie zatrzymują się w pęcherzu na dłużej i są wydalane z organizmu. Są jednak także sytuacje, gdy odpływ z pęcherza jest utrudniony (np. na skutek łagodnego przerostu gruczołu krokowego lub przewężenia cewki moczowej). Wówczas złogi mogą zalegać w pęcherzu, z czasem powiększając swoją objętość.

Mimo powszechnego występowania choroby oraz zaawansowanych badań naukowych, patogeneza kamicy wciąż nie jest do końca wyjaśniona. Wiadomo jednak, że bezpośrednim mechanizmie powstawania złogów największe znacznie mają:

• nadmierne przesycenie moczu określonymi substancjami (najczęściej wapniem, kwasem moczowym i szczawianami) – tak duże, że nie jest możliwe całkowite ich rozpuszczenie;
• krystalizacja jonów wapnia oraz szczawianów, prowadząca do powstawania tak zwanych jąder;
• niekorzystny odczyn pH moczu – zbyt kwaśny lub zbyt zasadowy;
• nieprawidłowy odpływ moczu z nerek lub pęcherza;
• częste infekcje układu moczowego, przy czym czynnik ten wskazywany jest zarówno jak przyczyna, jak też konsekwencja kamicy – często mówi się w tym kontekście o mechanizmie błędnego koła.

Należy pamiętać, że powstające w pierwszej kolejności kryształki są bardzo małe – dlatego nazywa się je piaskiem. Dopiero zwiększając swoje rozmiary i łącząc się w większe formacje, stają się one kamieniami.

Fitolizyna Pasta stosowana w kamicy nerkowej

Fitolizyna to tradycyjny produkt leczniczy stosowany jako środek przeciwzapalny i moczopędny. Ma postać pasty doustnej, zawierającej wyciąg złożony z: kłącza perzu, łusek cebuli, liścia brzozy, nasion kozieratki, korzenia pietruszki, ziela nawłoci, ziela skrzypu, korzenia lubczyku i ziela rdestu ptasiego

SPRAWDŹ WIĘCEJ

Objawy kamieni w pęcherzu

Typowe objawy kamieni w pęcherzu moczowym, to:

• umiarkowany ból odczuwany w dolnej części tułowia, nad spojeniem łonowym, w okolicach krocza;
• obecność krwi w moczu, a także częstomocz oraz uczucie parcia na pęcherz;
• nagłe i niekontrolowane przerywanie strumienia moczu;
• nawracające zakażenia dróg moczowych;
• możliwe zaburzenia erekcji u mężczyzn.

Należy pamiętać, że symptomy te, choć uciążliwe, nie są tak dojmujące i charakterystyczne , jak w przypadku kamieni usiłujących przecisnąć się przez wąskie kanały moczowodów (czemu zazwyczaj towarzyszy ból o bardzo wysokim natężeniu). Z tego też powodu kamienie pęcherza moczowego często są bagatelizowane i nie zawsze w porę diagnozowane.

Jak rozpuścić kamień w pęcherzu moczowym?

Pacjenci często pytają, jak rozpuścić kamień w pęcherzu moczowym, co najlepiej rozpuszcza kamienie nerkowe. Należy podkreślić, że nie da się rozpuścić kamienia moczowego. Jeśli kamień jest wystarczająco mały, zazwyczaj zostanie samoistnie wydalony z organizmu. Jeśli nie jest to możliwe, np. kamień jest zbyt duży, rozbija się go falą elektromagnetyczną na drobne fragmenty, które mogą być wydalone samoistnie. Można też próbować usuwać kamień za pomocą specjalnego cewnika zakończonego chwytakami. W szczególnie trudnych przypadkach stosuje się metody chirurgiczne. O metodach terapii kamicy powinien decydować lekarz urolog, w zależności od stopnia rozwoju choroby i natężenia towarzyszących jej objawów. Należy pamiętać, że kamica jest chorobą, której lepiej zapobiegać, niż ją leczyć – warto zatem podjąć działania, które będą powstrzymywać formowanie złogów, tudzież hamować ich powiększanie się. W ramach szeroko zakrojonej profilaktyki należy zatem:

• pić duże ilości wody, przynajmniej 2,5-3,0 litra dziennie. Dla zdrowego funkcjonowania niezbędna jest produkcja oraz wydalenie około 2,5 litrów moczu na dobę. Problem nadmiernego stężenia wapnia, szczawianów czy kwasu moczowego bardzo często diagnozowany jest u osób pijących zbyt małe ilości płynów i tym samym wydalających znacznie mniejsze ilości moczu;
• stosować właściwą dietę. Wskazane jest:
  • ograniczenie spożycia soli, która zwiększa stężenie wapnia w moczu;
  • unikanie produktów żywnościowych oraz suplementów diety zawierających duże ilości wapnia;
  • spożywanie produktów i suplementów z magnezem, który skutecznie hamuje wzrostu kryształów fosforanu wapnia;
• prowadzić aktywny tryb życia, unikać nadmiernego wzrostu wagi. Statystycznie złogi częściej występują u osób o wysokim indeksie BMI (body mass index – stosunek masy ciała do wzrostu);
• zapobiegać, a w razie potrzeby leczyć infekcje dróg moczowych, które są jedną z przyczyn powstawania piasku i kamieni.

autor: Piotr Brzózka
konsultacja merytoryczna: lek. Konrad Nowak

Bibliografia:

1. Jan Duława, Czynniki rozwoju kamicy nerkowej, Forum Nefrologiczne 2009, tom 2, nr 3, 184–188.
2. Tomasz Mutrynowski, Cezary Torz, Piotr Dzigowski, Piotr Radziszewski, Kamica układu moczowego, Medycyna po Dyplomie 2011(20); 8(185): 91-94.
3. Waldemar Różański, Zapobieganie nawrotom kamicy wapniowej. Charakterystyka kamieni zawierających sole wapnia, Przegląd Urologiczny 2009/6 (58).
4. Otyłość związana z większym ryzykiem kamicy nerkowej