Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Co to jest posiew moczu? Na czym polega badanie? Jak należy pobrać mocz, aby wynik był miarodajny? Odpowiedzi na te i inne pytanie znajdziesz w artykule.
Na czym polega posiew moczu?
Posiew moczu należy do podstawowych badań laboratoryjnych wykonywanych w diagnostyce zakażeń układu moczowego. Lekarze pierwszego kontaktu zlecają pacjentom wykonanie ogólnego badania moczu, w niektórych przypadkach wraz z posiewem moczu. Badania te pozwalają wykryć nie tylko choroby nerek i dróg moczowych, ale będzie także pomocny w diagnostyce uszkodzeń nerek powstałych w przebiegu chorób układowych, metabolicznych oraz krążeniowych.
Posiew moczu nie tylko da odpowiedź na pytanie, czy w układzie moczowym znajdują się bakterie, ale także określi ich gatunek oraz wrażliwość na antybiotyki.
Jak pobrać mocz na posiew?
Jak się przygotować do posiewu moczu? W jaki sposób należy pobrać próbkę moczu na posiew? Ile mililitrów uryny należy zanieść do laboratorium? To pytania najczęściej nurtujące pacjentów. Zasadniczo do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Kluczowe jednak jest odpowiednie pobranie moczu na posiew, aby wynik badania był wiarygodny.
Zasady pobrania materiału biologicznego w przypadku ogólnego badania moczu jaki i badania moczu na posiewsą takie same. Można je sprowadzić do trzech następujących punktów:
- Próbkę moczu należy pobrać z pierwszej porannej mikcji z tzw. środkowego strumienia. Oznacza to, że należy opróżnić połowę pęcherza do muszli klozetowej, a następnie, bez przerywania mikcji, pobrać mocz do pojemnika i później dokończyć opróżnianie pęcherza do muszli.
- Przed oddaniem moczu należy umyć okolice intymne ciepłą wodą z mydłem, aby bakterie bytujące w okolicy cewki moczowej nie zanieczyściły próbki. Aby zrobić to odpowiednio, należy najpierw zdjąć bieliznę, następnie umyć ręce wodą z mydłem i osuszyć jednorazowym ręcznikiem, a później umyć narządy płciowe. Najlepiej zrobić to wacikiem zwilżonym roztworem mydła i wody, po czym spłukać mydło wacikiem zwilżonym wodą.
- Mocz należy oddać do odpowiedniego pojemnika oraz w odpowiedniej ilości. Ile moczu na posiew jest potrzebne? Zakłada się, że wymagane minimum do przeprowadzenia badania to około 10-15 ml, jednakże najlepiej oddać do laboratorium próbkę, w której będzie znajdować się 50-100 ml uryny. W trakcie pobierania próbki należy uważać, aby nie dotykać brzegów i wewnętrznej powierzchni jałowego pojemnika na posiew, gdyż może to wpłynąć na sfałszowanie wyników. Istotną kwestią przy pobieraniu próbki moczu jest krwawienie miesiączkowe. Kobiety nie powinny wykonywać badania w trakcie miesiączki, a także dwa dni przed i dwa dni po jej zakończeniu.
Jaki pojemnik na posiew moczu?
Ważnym zagadnieniem jest także wybór odpowiedniego pojemnika na posiew moczu. Laboratorium, w którym będzie przeprowadzane badanie wymaga, aby próbka moczu była oddana we właściwym naczyniu. Dobór pojemnika powinien być uzależniony do rodzaju badania. W przypadku ogólnego badania moczu wystarczy jałowy pojemnik z zakrętką, który można kupić w każdej aptece.
Jeśli wykonywany jest dodatkowo posiew zaleca się, aby zaopatrzyć się w specjalny pojemnik na posiew moczu z płytką, która umożliwia wzrost i namnażanie bakterii.
Istotny jest nie tylko wybór pojemnika na posiew, ale także odpowiedniego jego przechowywanie. Próbka moczu powinna być dostarczona do laboratorium najszybciej jak to możliwe. Zaleca się, aby transport uryny w temperaturze pokojowej nie trwał dłużej niż 2 godziny. Jeśli zajdzie konieczność przechowywania próbki, powinna się ona znajdować w temperaturze 2-8 stopni Celsjusza.
Ile się czeka na wynik posiewu moczu?
Wielu pacjentów zastanawia się, ile czeka się na wynik posiewu moczu. Czas oczekiwania średnio wynosi od trzech do siedmiu dni. W przypadku badania ogólnego moczu bez posiewu na wynik zwykle czeka się jeden dzień.
Zasadniczo oczekiwanie na wynik jest uzależnione od tego, czy w moczu znajdują się bakterie. Jeśli ich nie ma, wynik posiewu można uzyskać po upływie doby. Natomiast w przypadku wykrycia drobnoustrojów, konieczne będzie przeprowadzanie badań dodatkowych, które pozwolą określić ich gatunki, czas inkubacji oraz wrażliwość na antybiotyki. W skrajnych przypadkach (np. przy dużej oporności bakterii) czas oczekiwania może się wydłużyć do kilkunastu dni.
Wyniki posiewu moczu
Zadaniem laboranta wykonującego posiew jest określenie, jaka ilość bakterii znajduje się w 1 mililitrze moczu (ocena ilościowa). Jeśli ich ilość przekroczy 100 000, wówczas posiew moczu będzie dodatni. Wartości poniżej 100 tys. oznaczają, że posiew moczu ma wynik ujemny.
W przypadku wykrycia patogenów, do wyniku badania powinien być dołączony antybiogram, na podstawie którego lekarz dobierze odpowiedni antybiotyk.
autor: Joanna Woźniak
konsultacja merytoryczna: lek. Konrad Nowak
Bibliografia:
- Hanna Bielarczyk, Anna Ronowska, Sylwia Gul-Hinc, Mocz jako materiał diagnostyczny. Badania przyłóżkowe [w:] Diagnostyka laboratoryjna, tom 2, Gdańsk 2011.
- Steven Alan Ringer, Kwasice cewkowe, Pediatria po Dyplomie vol. 15 nr 3, czerwiec 2011.
- https://szp.uwm.edu.pl/sites/default/files/download/202003/badanie_ogolne_moczu_2015_0.pdf [dostęp 25.05.2021 r.]
- https://www.lekarski.umed.wroc.pl/sites/default/files/mikrobiologia/files/ZU_2017.pdf [dostęp 25.05.2021 r.]
- Pobieranie moczu do badania [dostęp 25.05.2021 r.]
- Badania diagnostyczne w nefrologii [dostęp 25.05.2021 r.]
