Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Diureza to termin medyczny związany z funkcjonowaniem układu moczowego. Dowiedz się, czym jest diureza, ile wynosi prawidłowa oraz jak można ją zmierzyć.
Co to jest diureza?
Co to jest diureza – to jedno z popularnych zapytań wpisywanych przez internautów w pole wyszukiwarki internetowej. Termin medyczny, choć mało rozpowszechniony wśród pacjentów, oznacza proces wydalania moczu przez nerki. Ilość wydalanego moczu jest ważnym czynnikiem branym pod uwagę przy ocenie pracy układu moczowego. Zakłada się, że prawidłowa diureza wynosi średnio od 2 do 2.5 litrów moczu na dobę.
Zbyt mała diureza, wynosząca poniżej 400 ml moczu na dobę, jest fachowo nazywana oligurią, inaczej skąpomoczem. Z kolei zbyt duża, czyli wynosząca powyżej 2500-3000 ml, określana jest jako poliuria, inaczej wielomocz. W terminologii medycznej używa się także terminu anuria, oznaczającego bezmocz. Anuria występuje wtedy, gdy ilość wydalanego moczu w ciągu doby nie przekracza 100 ml.
Diureza godzinowa i dobowa
Żeby ocenić, czy diureza jest prawidłowa, wykonuje się badanie objętości moczu. Zazwyczaj przeprowadza się tzw. dobową zbiórkę moczu (DZM), która polega na zebraniu całej uryny oddanej przez pacjenta w ciągu 24 godzin. Co istotne, zbiórkę rozpoczyna się rano, jednakże z pominięciem pierwszej mikcji po nocy, zaś kończy się wraz z oddaniem pierwszej porcji moczu następnego dnia.
Zazwyczaj pacjent samodzielnie zbiera mocz do specjalnego pojemnika, jednakże niekiedy wymagane jest wprowadzenie cewnika do pęcherza na czas badania. W przypadku samodzielnego przeprowadzania zbiórki, należy pamiętać, by każdą porcję moczu w całości przenosić do specjalnego pojemnika, który powinien być przechowywany w lodówce.
Rozpoczynając badanie, należy zanotować godzinę, a zbiórkę zakończyć następnego dnia o tej samej porze. Po zakończeniu DZM powinno się dokładnie wymieszać zawartość pojemnika z moczem, zmierzyć jego objętość, a następnie odlać próbkę wynoszącą około 100 ml do jednorazowego pojemnika.
Próbkę należy zanieść do laboratorium wraz z informacją o czasie rozpoczęcia i zakończenia badania oraz objętości zebranej uryny. Co bardzo ważne, jeśli w trakcie pobierania materiału do badania, choć jedna porcja moczu nie zostanie zebrana, zbiórkę należy zacząć od początku.
Diureza dobowa powinna wynosić około 2000 ml moczu. Należy jednak zaznaczyć, że ilość wydalanego moczu jest uzależniona od diety, podaży płynów oraz utraty płynów innymi drogami. Minimalna ilość moczu, jaka jest potrzebna do wydalenia produktów przemiany metabolicznej, wynosi 400-500 ml. Jeśli jego objętość wynosi poniżej 400 ml, stwierdza się oligurię. W przypadku objętości poniżej 100 ml, diagnozuje się anurię, która świadczy o poważnej chorobie nerek i jest złym zwiastunem prognostycznym.
Kiedy DZM przekroczy 2500 ml, stwierdza się natomiast poliurię, która zazwyczaj ma związek z chorobami metabolicznymi.
Istnieje także możliwość przeprowadzenia diurezy godzinowej. Ocena procesu wydalania moczu w ciągu godziny przy jednoczesnym uwzględnianiu podanych płynów znajduje zastosowanie u pacjentów w stanach nagłych – we wstrząsie, po poważnych urazach, przy niewydolności krążenia etc.
Szacuje się, że w ciągu godziny pacjent powinien wydalić od 0,5 do 1 ml moczu na kilogram masy ciała. Oznacza to, że u osoby ważącej 60 kilogramów prawidłowa diureza godzinowa wynosi około 60 ml moczu.
Diureza osmotyczna
Nie sposób omówić tematu diurezy, nie wyjaśniając dwóch kluczowych pojęć – diurezy osmotycznej oraz wodnej. Najprościej rzecz ujmując, diureza osmotyczna to wydalanie dużych ilości moczu, w którym znajdują się substancje osmotycznie czynne, czyli nie podlegające resorpcji kanalikowej.
Innymi słowy w diurezie osmotycznej substancje, które nie są wchłaniane przez kanaliki nerkowe (m.in. mocznik), powodują wzrost ciśnienia osmotycznego w ich świetle. Wprowadzenie do organizmu takich związków niewchłaniających się w kanalikach nerkowych skutkuje zatrzymaniem wody w ich świetle, a następnie wydalaniem zwiększonej objętości moczu.
Z kolei diureza wodna jest wydalaniem dużej ilości moczu o niskim ciśnieniu osmotycznym, spowodowanym wypiciem dużej ilości hipotonicznych płynów. Co warto podkreślić, płyny obniżające ciśnienie osmotyczne prowadzą do zahamowania wydzielania wazopresyny, czyli hormonu powodującego zatrzymywanie wody w organizmie.
Jaka jest prawidłowa diureza?
Podsumowując, diureza jest zależna od ciśnienia w tętniczkach doprowadzający krew do kłębuszków nerkowych Wzrost ciśnienia prowadzi do wzrostu diurezy, a tym samym do zmniejszenia objętości krwi krążącej, pojemności minutowej serca i ostatecznie do obniżenia ciśnienia krwi. Oznacza to, że regulując diurezę, można wpłynąć na objętość krwi w organizmie, zwłaszcza w stanach hiperwolemicznych, takich jak nadciśnienie czy obrzęki.
Aby ocenić, czy diureza jest w normie, niezbędny jest pomiar objętości moczu wydalonego w określonym czasie – godziny lub doby przy uwzględnieniu ilości podawanych płynów. Prawidłowa diureza w ciągu dobry powinna wynosić około 2000 ml moczu Skąpa lub wzmożona diureza jest cennym parametrem w diagnostyce nie tylko chorób nerek, ale także schorzeń metabolicznych, wahań hormonalnych czy zaburzeń krążenia i rytmu serca.
autor: Joanna Woźniak
konsultacja merytoryczna: lek. Konrad Nowak
Bibliografia:
